W dniu 31 marca 2020 r. Sejm, po rozpatrzeniu poprawek zgłoszonych przez Senat, przyjął ostatecznie pakiet ustaw składających się na tzw. tarczę antykryzysową, tj.:
- ustawę z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w zakresie systemu ochrony zdrowia związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 (Dz.U. 2020, poz. 567),
- ustawę z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2020, poz. 568),
- Ustawa z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, która w największym stopniu została znowelizowana, jest w dalszej części tekstu określana jako ,,ustawa o szczególnych rozwiązaniach”.
- ustawę z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o systemie instytucji rozwoju (Dz.U. 2020, poz. 569).
Tego samego dnia ustawy te zostały podpisane przez Prezydenta i opublikowane w Dzienniku Ustaw. W zasadniczej części weszły one już w życie. Poniżej podsumowujemy kluczowe rozwiązania zawarte w tych ustawach:
1. Relacje pracodawca – pracownik:
- dofinansowanie części kosztów wynagrodzeń pracowników. Może ono zostać przyznane, po spełnieniu określonych warunków, ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (w odniesieniu do wszystkich przedsiębiorców – nowy art. 15g ustawy o szczególnych rozwiązaniach) lub na podstawie umowy zawartej ze starostą (w odniesieniu do mikro, małych i średnich przedsiębiorców – nowy art. 15zzb ustawy o szczególnych rozwiązaniach),
- uelastycznienie czasu pracy polegające na możliwości skrócenia dobowego i tygodniowego czasu odpoczynku (możliwe w przypadku pracodawców, u których wystąpił spadek obrotów gospodarczych w następstwie wystąpienia COVID-19 i którzy nie zalegają w regulowaniu zobowiązań podatkowych, składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, Fundusz Pracy lub Fundusz Solidarnościowy do końca trzeciego kwartału 2019 r. – nowy art. 15zf ustawy o szczególnych rozwiązaniach),
- możliwość zawarcia przez pracodawcę (spełniającego wymagania wskazane powyżej) z pracownikami porozumienia o stosowaniu mniej korzystnych warunków zatrudnienia od tych wynikających z umów o pracę, w zakresie i przez czas określony w tym porozumieniu – nowy art. 15zf ustawy o szczególnych rozwiązaniach).
2. Zamówienia publiczne (nowy art. 15r ustawy o szczególnych rozwiązaniach):
- obowiązek niezwłocznego wzajemnego informowania się przez strony umowy o wpływie okoliczności związanych z koronawirusem na należyte wykonanie umowy, o ile taki wpływ wystąpił lub może wystąpić,
- możliwość dostosowania treści umowy do zmian uwarunkowań społeczno-gospodarczych spowodowanych przez koronawirusa, np. poprzez zmianę terminu wykonania umowy lub jej części czy też poprzez czasowe zawieszenie jej wykonywania,
- obowiązek brania pod uwagę okoliczności związanych z koronawirusem przy ocenie zasadności dochodzenia kar umownych zastrzeżonych na wypadek niewykonania lub nienależytego wykonania umowy.
3. Wsparcie finansowe dla przedsiębiorców:
- wprowadzenie przepisów umożliwiających Bankowi Gospodarstwa Krajowego udzielanie, w związku ze skutkami koronawirusa, poręczeń i gwarancji spłaty kredytów zaciągniętych przez średnich i dużych przedsiębiorców z przeznaczeniem na zapewnienie im płynności finansowej (nowy art. 15zzzd ustawy o szczególnych rozwiązaniach),
- możliwość powierzenia przez Radę Ministrów Polskiemu Funduszowi Rozwoju realizacji rządowego programu udzielania przedsiębiorcom wsparcia finansowego. Formy tego wsparcia obejmują m.in. obejmowanie lub nabywanie udziałów lub akcji, udzielanie pożyczek, gwarancji oraz poręczeń (nowy art. 21a ustawy z dnia 4 lipca 2019 r. o systemie instytucji rozwoju).
4 .Prawo spółek:
- delegacja dla ministra właściwego do spraw instytucji finansowych do określenia w drodze rozporządzenia innego terminu podjęcia przez walne zgromadzenie spółki uchwały w przedmiocie polityki wynagrodzeń członków zarządu i rady nadzorczej (nowy art. 15zzw ustawy o szczególnych rozwiązaniach),
- wprowadzenie możliwości odbywania posiedzeń zarządów i rad nadzorczych spółek w formie telekonferencji albo wideokonferencji (nowe art. 208 § 51, art. 222 § 11, art. 371 § 31, art. 388 § 11 Kodeksu spółek handlowych),
- wprowadzenie możliwości podejmowania przez zarządy i rady nadzorcze spółek uchwał w trybie pisemnym lub za pomocą środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość, nawet wówczas gdy umowa lub statut spółki nie przewidują takiej możliwości (nowe art. 208 § 52, art. 222 § 4, art. 371 § 32, art. 388 § 3 Kodeksu spółek handlowych),
- przedłużenie terminu do zgłoszenia informacji do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych o 3 miesiące (dotychczasowy termin upływa 13 kwietnia 2020 r. – nowe brzmienie art. 195 ustawy z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu).
5. Umowy najmu:
- wzajemne wygaśnięcie, w okresie obowiązywania zakazu prowadzenia działalności w obiektach handlowych o powierzchni sprzedaży powyżej 2000 m2, zobowiązań stron umowy najmu, dzierżawy lub innej podobnej umowy, przez którą dochodzi do oddania do używania powierzchni handlowej (nowy art. 15ze ustawy o szczególnych rozwiązaniach),
- w takiej sytuacji uprawniony do korzystania z powierzchni handlowej powinien złożyć podmiotowi udostępniającemu tę powierzchnię bezwarunkową i wiążącą ofertę woli przedłużenia obowiązywania umowy na dotychczasowych warunkach o okres obowiązywania zakazu przedłużony o sześć miesięcy,
- możliwość przedłużenia na dotychczasowych warunkach, na podstawie oświadczenia woli najemcy, czasu obowiązywania umowy najmu (zarówno lokalu mieszkalnego jak i lokalu o innym przeznaczeniu) do dnia 30 czerwca 2020 r. (dotyczy umów zawartych przed dniem wejścia w życie ustawy, których termin obowiązywania upływa po 31 marca 2020 r. a przed dniem 30 czerwca 2020 r. – nowy art. 31s ustawy o szczególnych rozwiązaniach),
- ograniczono możliwość wypowiedzenia najemcy umowy najmu lub wysokości czynszu w okresie do dnia 30 czerwca 2020 r. (nowy art. 31t ustawy o szczególnych rozwiązaniach).
6. Obowiązki sprawozdawcze:
- delegacja dla ministra właściwego do spraw finansów publicznych do określenia w drodze rozporządzenia innych terminów wypełniania obowiązków w zakresie ewidencji oraz w zakresie sporządzenia, zatwierdzenia, udostępnienia i przekazania do właściwego rejestru, jednostki lub organu określonych sprawozdań lub informacji (nowy art. 15zzh ustawy o szczególnych rozwiązaniach).
7. Zawieszenie biegu terminów:
- w czasie trwania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego w związku z COVID-19 ulega zawieszeniu bieg przewidzianych przepisami prawa administracyjnego terminów m.in. przedawnienia. Zwracamy uwagę, iż przepis nie wymienia terminów wynikających z przepisów prawa cywilnego, w związku z czym należałoby przyjąć, że bieg tych terminów, a w szczególności bieg terminów przedawnienia roszczeń cywilnoprawnych nie uległ zawieszeniu po wejściu w życie ustawy (nowy art. 15zzr ustawy o szczególnych rozwiązaniach),
- zawieszeniu mają również ulec terminy procesowe i sądowe m.in. w postępowaniach sądowych, w tym sądowoadministracyjnych, egzekucyjnych, karnych, karnych skarbowych, administracyjnych, egzekucyjnych w administracji (nowy art. 15zzs ustawy o szczególnych rozwiązaniach),
- wstrzymuje się rozpoczęcie biegu terminów do podjęcia przez Komisję Nadzoru Finansowego czynności, w tym czynności nadzorczych czy terminów załatwiania spraw (terminy, których bieg się już rozpoczął ulegają natomiast zawieszeniu – nowy art. 31za ustawy o szczególnych rozwiązaniach).
8. Maksymalne ceny i marże w odniesieniu do niektórych towarów i usług:
- możliwość ustalenia przez ministra właściwego do spraw gospodarki, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw zdrowia oraz rolnictwa i rozwoju wsi, maksymalnych cen lub maksymalnych marż hurtowych i detalicznych w odniesieniu do sprzedaży towarów lub usług mających istotne znaczenie dla ochrony zdrowia lub bezpieczeństwa ludzi lub kosztów utrzymania gospodarstw domowych (nowy art. 8a ustawy o szczególnych rozwiązaniach),
- za naruszenie regulacji dotyczących cen i marż maksymalnych będzie mogła zostać nałożona na przedsiębiorcę kara pieniężna w wysokości od 5.000,00 zł do 5.000.000,00 zł a w przypadku wielokrotnego naruszenia nawet do 10% obrotu osiągniętego przez przedsiębiorcę w roku obrotowym poprzedzającym rok nałożenia kary (nowy art. 15zzzj i 15zzzk ustawy o szczególnych rozwiązaniach).
W razie jakichkolwiek pytań czy wątpliwości w zakresie rozwiązań wynikających z uchwalonych w dniu 31 marca 2020 ustaw jesteśmy do Państwa dyspozycji.