Panująca obecnie epidemia koronawirusa wymaga od rządzących podejmowania działań ukierunkowanych z jednej strony na ochronę życia oraz zdrowia Polek i Polaków a z drugiej strony mających na celu minimalizowanie negatywnych następstw tej epidemii dla polskiej gospodarki. Kluczowe znaczenie będzie miało w tym zakresie przyjęcie tzw. tarczy antykryzysowej przygotowanej przez Radę Ministrów. Poniżej podsumowujemy kluczowe rozwiązania zawarte w ustawach uchwalonych przez Sejm w dniu 28 marca 2020 r. (ustawami tymi zajmie się teraz Senat):
1. Relacje pracodawca – pracownik:
– dofinansowanie części kosztów wynagrodzeń pracowników m.in. w przypadku średnich przedsiębiorców,
– uelastycznienie czasu pracy polegające na możliwości skrócenia dobowego i tygodniowego czasu odpoczynku,
– możliwość zawarcia przez pracodawcę z pracownikami porozumienia o stosowaniu mniej korzystnych warunków zatrudnienia od tych wynikających z umów o pracę, w zakresie i przez czas określony w tym porozumieniu.
2. Zamówienia publiczne:
– obowiązek niezwłocznego wzajemnego informowania się przez strony umowy o wpływie okoliczności związanych z koronawirusem na należyte wykonanie umowy, o ile taki wpływ wystąpił lub może wystąpić,
– możliwość dostosowania treści umowy do zmian uwarunkowań społeczno-gospodarczych spowodowanych przez koronawirusa, np. poprzez zmianę terminu wykonania umowy lub jej części czy też poprzez czasowe zawieszenie jej wykonywania,
– obowiązek brania pod uwagę okoliczności związanych z koronawirusem przy ocenie zasadności dochodzenia kar umownych zastrzeżonych na wypadek niewykonania lub nienależytego wykonania umowy.
3. Wsparcie finansowe dla przedsiębiorców:
– wprowadzenie przepisów umożliwiających Bankowi Gospodarstwa Krajowego udzielanie, w związku ze skutkami koronawirusa, poręczeń i gwarancji spłaty kredytów zaciągniętych przez średnich i dużych przedsiębiorców z przeznaczeniem na zapewnienie im płynności finansowej,
– możliwość powierzenia przez Radę Ministrów Polskiemu Funduszowi Rozwoju realizacji rządowego programu udzielania przedsiębiorcom wsparcia finansowego. Formy tego wsparcia obejmują m.in. obejmowanie lub nabywanie udziałów lub akcji, udzielanie pożyczek, gwarancji oraz poręczeń..
4. Prawo spółek:
– delegacja dla ministra właściwego do spraw instytucji finansowych do określenia w drodze rozporządzenia innego terminu podjęcia przez walne zgromadzenie spółki uchwały
w przedmiocie polityki wynagrodzeń członków zarządu i rady nadzorczej,
– wprowadzenie możliwości odbywania posiedzeń zarządów i rad nadzorczych spółek w formie telekonferencji albo wideokonferencji,
– wprowadzenie możliwości podejmowania przez zarządy i rady nadzorcze spółek uchwał w trybie pisemnym lub za pomocą środków bezpośredniego porozumienia się na odległość, nawet wówczas gdy umowa lub statut spółki nie przewiduje takiej możliwości,
– przedłużenie terminu do zgłoszenia informacji do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych o 3 miesiące (dotychczasowy termin upływa 13 kwietnia 2020 r.).
5. Umowy najmu:
– wzajemne wygaśnięcie, w okresie obowiązywania zakazu prowadzenia działalności w obiektach handlowych o powierzchni sprzedaży powyżej 2000 m2, zobowiązań stron umowy najmu, dzierżawy lub innej podobnej umowy, przez którą dochodzi do oddania do używania powierzchni handlowej ,
– w takiej sytuacji uprawniony do korzystania z powierzchni handlowej powinien złożyć podmiotowi udostępniającemu tę powierzchnię bezwarunkową i wiążącą ofertę woli przedłużenia obowiązywania umowy na dotychczasowych warunkach o okres obowiązywania zakazu przedłużony o sześć miesięcy,
– możliwość przedłużenia na dotychczasowych warunkach czasu obowiązywania umowy najmu (zarówno lokalu mieszkalnego jak i lokalu o innym przeznaczeniu) do dnia 30 czerwca 2020 r. na podstawie oświadczenia woli najemcy.
6. Obowiązki sprawozdawcze:
– delegacja dla Ministra Finansów do określenia w drodze rozporządzenia innych terminów wypełniania obowiązków w zakresie ewidencji oraz w zakresie sporządzenia, zatwierdzenia, udostępnienia i przekazania do właściwego rejestru, jednostki lub organu określonych sprawozdań lub informacji.
7. Zawieszenie biegu terminów:
– w czasie trwania epidemii mają ulec zawieszeniu m.in. terminy zasiedzenia, przedawnienia, przemilczenia, zawite. Zwracamy uwagę, iż brzmienie przepisu jest niejasne, gdyż mowa w nim o terminach przewidzianych przepisami prawa administracyjnego a nie cywilnego. Należy zakładać, iż toku prac nad ustawą prowadzonych przez Senat brzmienie tego przepisu zostanie doprecyzowane,
– zawieszeniu mają również ulec terminy procesowe i sądowe w postępowaniach sądowych, w tym sądowo-administracyjnych, egzekucyjnych, administracyjnych, egzekucyjnych w administracji,
– wstrzymuje się rozpoczęcie biegu terminów do podjęcia przez Komisję Nadzoru Finansowego czynności, w tym czynności nadzorczych czy terminów załatwiania spraw (terminy, których bieg się już rozpoczął ulegają natomiast zawieszeniu).
8. Maksymalne ceny i marże w odniesieniu do niektórych towarów i usług:
– możliwość ustalenia przez właściwego ministra do spraw gospodarki, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw zdrowia oraz rolnictwa i rozwoju wsi, maksymalnych cen lub maksymalnych marż hurtowych i detalicznych w odniesieniu do sprzedaży towarów lub usług mających istotne znaczenie dla ochrony zdrowia lub bezpieczeństwa ludzi lub kosztów utrzymania gospodarstw domowych,
– za naruszenie regulacji dotyczących cen i marż maksymalnych będzie mogła zostać nałożona na przedsiębiorcę kara pieniężna w wysokości od 5.000,00 zł do 5.000.000,00 zł a w przypadku wielokrotnego naruszenia nawet do 10% obrotu osiągniętego przez przedsiębiorcę w roku obrotowym poprzedzającym rok nałożenia kary.
Pomoc ze strony banków
W działania pomocowe angażują się również banki. Związek Banków Polskich w komunikacie opublikowanym 16 marca 2020 r. wskazał, jakiego rodzaju działania banki podejmą wobec swoich klientów w związku z epidemią koronawirusa. Obejmują one m.in. odroczenie spłaty rat kapitałowo-odsetkowych lub rat kapitałowych oraz ułatwienie swoim klientom będącym przedsiębiorcami dostępu do krótkoterminowego kredytu mającego na celu ustabilizowanie sytuacji finansowej przedsiębiorcy. Działania te są stopniowo wdrażane przez poszczególne banki.
Działania Zakładu Ubezpieczeń Społecznych
Zakład Ubezpieczeń Społecznych zwraca uwagę na możliwość złożenia wniosku o odroczenie na trzy miesiące obowiązku zapłaty składek na ubezpieczenie społeczne. Opracowany został nowy, uproszczony wzór takiego wniosku.
Uchwalone przepisy przewidują zwolnienie z zapłaty składek na ubezpieczenie społeczne za pracowników wyłącznie mikroprzedsiębiorców zatrudniających od 1 do 9 pracowników.
