W dniu 30 kwietnia 2020 r. Sejm uchwalił ustawę o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 („tarcza 3.0”). Ustawa ta oczekuje obecnie na rozpatrzenie przez Senat.

Spośród rozwiązań przyjętych w tej ustawie należy w szczególności zwrócić uwagę na:

• uchylenie art. 15zzr ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczeniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (,,ustawa o szczególnych rozwiązaniach”), który przewidywał, iż w okresie obowiązywania stanu agrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 bieg określonych terminów przewidzianych przepisami prawa administracyjnego (m.in. terminów, od zachowania których jest uzależnione udzielenie ochrony prawnej przed sądem lub organem oraz terminów przedawnienia) nie rozpoczyna się a rozpoczęty ulega zawieszeniu na ten okres.Zgodnie z tarczą 3.0 terminy, których bieg się nie rozpoczął na podstawie wskazanego wyżej przepisu, rozpoczynają bieg po upływie 7 dni od dnia wejścia w życie tej ustawy. W tym samym terminie rozpoczynają dalszy bieg terminy, których bieg uległ zawieszeniu. Tarcza 3.0 w powyższym zakresie ma wejść w życie dniu następującym po dniu ogłoszenia.
• uchylenie art. 15zzs ustawy o szczególnych rozwiązaniach, zgodnie z którym w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii z powodu COVID bieg terminów procesowych i sądowych nie rozpoczyna się a rozpoczęty ulega zawieszeniu.Zgodnie z tarczą 3.0 terminy, których bieg się nie rozpoczął na podstawie przywołanego wyżej przepisu, rozpoczynają bieg po upływie 7 dni od dnia wejścia w życie tej ustawy. W tym samym terminie rozpoczynają dalszy bieg terminy, których bieg uległ zawieszeniu. Tarcza 3.0 w powyższym zakresie ma wejść w życie w dniu następującym po dniu ogłoszenia.
• wprowadzenie nowych zasad przeprowadzania rozpraw, które mają obowiązywać w czasie stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 oraz w ciągu roku od odwołania ostatniego z nich. Rozwiązania te mają stanowić odpowiedź na panującą obecnie sytuację w sądach, które nie rozpoznają obecnie żadnych spraw poza sprawami pilnymi, czego konsekwencją jest masowe odwoływanie rozpraw.Tarcza 3.0 przewiduje, że rozprawa lub posiedzenie jawne, w sprawach rozpoznawanych na podstawie przepisów Kodeksu postępowania cywilnego, miałyby być przeprowadzone przy użyciu urządzeń technicznych umożliwiających ich przeprowadzenie na odległość z jednoczesnym bezpośrednim przekazem obrazu i dźwięku. Nowe przepisy nie wymagają w takiej sytuacji, aby osoby uczestniczące w rozprawie lub posiedzeniu jawnym były obecne w budynku sądu. Tarcza 3.0 wprowadza jednocześnie wyjątek od takiego sposobu przeprowadzania rozprawy lub posiedzenia jawnego – można je przeprowadzić w tradycyjnej formie w budynku sądu, jeśli nie wywoła to nadmiernego zagrożenia dla zdrowia osób w nim uczestniczących.Analogiczne zasady przeprowadzania rozpraw tarcza 3.0 przewiduje dla spraw rozpoznawanych przez wojewódzkie sądy administracyjne i Naczelny Sąd Administracyjny.

Tarcza Finansowa Polskiego Funduszu Rozwoju S.A.

Poniżej prezentujemy również programy pomocowe realizowane przez Polski Fundusz Rozwoju S.A (,,PFR”), w ramach których przedsiębiorcy, po spełnieniu określonych kryteriów, mogą ubiegać się o wsparcie finansowe.

Mikro, małe i średnie firmy mogą wystąpić o przyznanie subwencji. Pomoc dla dużych firm może być natomiast udzielona m.in. w formie pożyczki, nabycia należności lub wierzytelności, obligacji, gwarancji, nabywania akcji. Program skierowany do mikro, małych i średnich firm uzyskał w dniu 27 kwietnia 2020 r. notyfikację Komisji Europejskiej, co było warunkiem jego uruchomienia. Program dedykowany dużym przedsiębiorcom jeszcze na taką notyfikację oczekuje.

Program dla dużych przedsiębiorstw

Program ten przewiduje następujące rodzaje wsparcia finansowego:

• Tarcza Płynnościowa PFR dla Dużych Firm w postaci finansowania płynnościowego o wartości 10 mld zł,
• Tarcza Finansowa PFR dla Dużych Firm w postaci finansowania preferencyjnego o wartości 7.5 mld zł,
• Tarcza Kapitałowa PFR dla Dużych Firm w postaci finansowania inwestycyjnego o wartości 7.5 mld zł.

Program ten dedykowany jest dla przedsiębiorstw, które zatrudniają co najmniej 250 pracowników (chodzi całkowite zatrudnienie w grupie kapitałowej), lub których obrót przekracza 50.000.000,00 euro lub suma bilansowa przekracza 43.000.000,00 euro, w ujęciu skonsolidowanym. O wsparcie w ramach tego programu mogą się ubiegać również małe i średnie przedsiębiorstwa, które zatrudniają powyżej 150 pracowników (według stanu na dzień 31 grudnia 2019 r.; z wyłączeniem właściciela) a ich roczny obrót przekracza 100.000.000,00 zł.

Podstawowe warunki złożenia wniosku o udzielenie wsparcia są następujące:

• prowadzenie działalności gospodarczej na dzień 31 grudnia 2019 r.,
• niezaleganie z płatnościami podatków i składek na ubezpieczenia społeczne,
• posiadanie rezydencji podatkowej na terenie Europejskiego Obszaru Gospodarczego (główny beneficjent rzeczywisty przedsiębiorcy nie może posiadać rezydencji podatkowej w tzw. „raju podatkowym”).

Ponadto, przedsiębiorca ubiegający się o wsparcie musi spełniać co najmniej jeden z poniższych warunków:

• odnotowanie spadku obrotów gospodarczych o co najmniej 25% w dowolnym miesiącu po 1 lutego 2020 r. w porównaniu do poprzedniego miesiąca lub analogicznego miesiąca roku ubiegłego (spadek obrotów musi pozostawać w związku z zakłóceniami w funkcjonowaniu gospodarki spowodowanymi przez COVID-19),
• utrata zdolności produkcji lub świadczenia usług albo odbioru produktów lub usług przez zamawiających w związku z brakiem dostępności komponentów lub zasobów w związku z COVID-19,
• nieotrzymywanie płatności z tytułu sprzedaży, na skutek COVID-19, w kwocie przekraczającej 25% należności,
• brak dostępu do rynku kapitałowego lub limitów kredytowych, który to brak wynika z zakłóceń w funkcjonowaniu rynku finansowego.

O wsparcie nie może się natomiast ubiegać przedsiębiorca, który otworzył likwidację lub wobec którego otwarto postępowanie upadłościowe lub restrukturyzacyjne.

Finansowanie płynnościowe

Pomoc w ramach finansowania płynnościowego może mieć formę m.in. pożyczki, obligacji czy gwarancji. Maksymalny okres finansowania wynosi 2 lata z możliwością przedłużenia o rok. Pomoc w ramach tarczy płynnościowej udzielana jest maksymalnie do kwoty 1 mld zł. Środki uzyskane w ramach tego finansowania mogą być przeznaczone na regulowanie bieżących zobowiązań, w tym w szczególności na wypłatę wynagrodzeń czy też zakup towarów i materiałów.

Finansowanie preferencyjne

Udzielane jest ono do kwoty 750 mln zł i ma postać pożyczki umarzalnej do wysokości 75% jej wartości. Służy ono pokryciu faktycznej szkody poniesionej przez przedsiębiorcę w związku z epidemią COVID-19.

Przedsiębiorca ubiegający się o takie finansowanie jest zobowiązany przedstawić plan restrukturyzacji oraz projekcje finansowe, które będą uwiarygadniały uzyskanie przez niego rentowności finansowej po zakończeniu kryzysu spowodowanego przez COVID-19. Musi także przejść z wynikiem pozytywnym proces uproszczonego badania (,,due diligence”) przeprowadzonego przez PFR.

Wsparcie uzyskane w ramach finansowania preferencyjnego może być przeznaczone na bieżącą działalność przedsiębiorstwa oraz działania restrukturyzacyjne. Nie może ono natomiast zostać wykorzystane m.in. w celu dokonania płatności na rzecz właściciela przedsiębiorstwa lub podmiotów powiązanych.

Maksymalny okres spłaty udzielonej pożyczki wynosi 3 lata z możliwością przedłużenia o rok.

Finansowanie inwestycyjne

W ramach finansowania inwestycyjnego PFR może m.in. obejmować lub nabywać, na zasadach rynkowych, akcje spółek będących emitentami na rynku regulowanym, z zastrzeżeniem, że udział PFR w kwocie finansowania nie może przekroczyć 50%. Możliwe jest również nabywanie lub obejmowanie przez PFR akcji w ramach pomocy publicznej – w takiej sytuacji maksymalna kwota finansowania nie może przekroczyć straty finansowej przedsiębiorstwa poniesionej w związku z epidemią COVID-19.

Ubiegając się o wsparcie w ramach finansowania inwestycyjnego przedsiębiorca powinien przedstawić wieloletnią strategię lub plan restrukturyzacji (w przypadku, w którym wsparcie kwalifikowane jest jako pomoc publiczna) oraz przejść z wynikiem pozytywnym uproszczone lub potwierdzające badanie („due diligence” lub „confirmatory due dilligence”) przeprowadzone przez PFR.

Program skierowany do mikro, małych i średnich firm

Program ten przewiduje dwa rodzaje wsparcia finansowego:

• Tarcza Finansowa dla Mikrofirm (obejmuje wsparcie finansowe dla mikroprzedsiębiorców o łącznej wartości 25 mld zł). Mikrofirmą, która może ubiegać się o wsparcie w ramach programu, jest przedsiębiorca zatrudniający co najmniej 1 pracownika oraz nie więcej niż 9 pracowników (nie uwzględniając osoby beneficjenta będącego osobą fizyczną), którego roczny obrót lub suma bilansowa nie przekracza 2 mln euro.
• Tarcza Finansowa dla MŚP (obejmuje wsparcie finansowe dla małych i średnich przedsiębiorstw o łącznej wartości 50 mld zł). Małym lub średnim przedsiębiorstwem mogącym ubiegać się o pomoc w ramach programu jest przedsiębiorca, który:
  • zatrudnia do 249 pracowników (nie uwzględniając osoby beneficjenta będącego osobą fizyczną),
  • jego roczny obrót nie przekracza 50 mln euro lub suma bilansowa nie przekracza 43 mln euro,
  • nie jest mikrofirmą,
  • nie jest beneficjentem programu dla dużych przedsiębiorstw.

Warunkiem uzyskania wsparcia w ramach tego programu jest m.in.:

• spadek obrotów gospodarczych o co najmniej 25% w dowolnym miesiącu po 1 lutego 2020 r. w porównaniu do poprzedniego miesiąca lub analogicznego miesiąca roku ubiegłego, w związku z zakłóceniami w funkcjonowaniu gospodarki spowodowanymi przez COVID-19,
• prowadzenie działalności gospodarczej na dzień złożenia wniosku. O wsparcie nie można się natomiast ubiegać w razie otwarcia likwidacji na podstawie przepisów Kodeksu spółek handlowych oraz w razie otwarcia postępowania upadłościowego albo restrukturyzacyjnego na dzień złożenia wniosku,
• prowadzenie działalności gospodarczej na dzień 31 grudnia 2019 r.,
• niezaleganie na dzień 31 grudnia 2019 r. lub na dzień złożenia wniosku z płatnościami podatków i składek na ubezpieczenie społeczne,
• nieprowadzenie działalności m.in. w zakresie działalności prowadzonej przez instytucje kredytowe, spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe, firmy inwestycyjne, instytucje pożyczkowe, zakłady ubezpieczeń, zakłady reasekuracji, fundusze inwestycyjne i inne przedsiębiorstwa zbiorowego inwestowania oraz podmioty zarządzające aktywami.

Wniosek o udzielenie wsparcia można złożyć wyłącznie poprzez system bankowości elektronicznej banku, który bierze udział w programie.

Kwota wskazana we wniosku o udzielenie subwencji nie jest wiążąca dla PFR – możliwe jest przyznanie wsparcia w mniejszym wymiarze niż określony we wniosku.

Przyznana subwencja powinna być przeznaczona na pokrycie kosztów prowadzonej działalności gospodarczej. Nie może być ona natomiast wykorzystana np. w celu dokonania rozliczeń z podmiotami powiązanymi czy też w celu sfinansowania przejęcia w sposób bezpośredni lub pośredni innego przedsiębiorcy.

Maksymalna kwota subwencji, możliwa do uzyskania przez mikrofirmę, uzależniona jest od liczby osób zatrudnionych i tzw. kwoty bazowej. Program przewiduje trzy kwoty bazowe: 12.000,00 zł (gdy spadek przychodów wynosi co najmniej 25% i mniej niż 50%), 24.000,00 zł (gdy spadek obrotów wynosi co najmniej 50% i mniej niż 75%), 36.000,00 zł (gdy spadek obrotów wynosi co najmniej 75%). Maksymalną kwotę subwencji oblicza się mnożąc odpowiednią kwotę bazową przez liczbę zatrudnionych.

W przypadku małych i średnich przedsiębiorstw maksymalna kwota subwencji, możliwa do uzyskania z PFR S.A., zależy od skali spadku przychodów danego przedsiębiorcy oraz poziomu przychodów osiągniętych przez niego w 2019 r. W przypadku tego programu progi spadku ukształtowane są analogicznie jak w przypadku programu dedykowanego mikrofirmom:

• spadek o co najmniej 25% i mniej niż o 50% – w przypadku tego progu maksymalna kwota subwencji wynosi 4% przychodów osiągniętych przez przedsiębiorcę w 2019 r.,
• spadek o co najmniej 50% i jednocześnie mniej niż o 75% – w przypadku tego progu maksymalna kwota subwencji wynosi 6% przychodów osiągniętych przez przedsiębiorcę w 2019 r.,
• spadek o co najmniej 75% – w przypadku tego progu maksymalna kwota subwencji wynosi 8% przychodów osiągniętych przez przedsiębiorcę w 2019 r.

Należy jednocześnie podkreślić, że z uwagi na regulacje prawa unijnego dotyczące dozwolonej pomocy państwa dla przedsiębiorców, maksymalna kwota subwencji nie może przekroczyć 3.500.000,00 zł.

Otrzymana subwencja podlega zwrotowi, przy czym wysokość kwoty subwencji, którą przedsiębiorca będzie zobowiązany zwrócić może wynosić od 25% aż do 100%. Obowiązek zwrotu całej otrzymanej subwencji powstanie m.in. w razie zaprzestania przez przedsiębiorcę prowadzenia działalności gospodarczej lub otwarcia postępowania upadłościowego/restrukturyzacyjnego w każdym czasie w ciągu 12 miesięcy od dnia przyznania subwencji. Natomiast w przypadku prowadzenia działalności gospodarczej w każdym czasie przez okres 12 miesięcy od dnia przyznania subwencji podlega ona zwrotowi w wysokości 25% przyznanego wsparcia bezwarunkowo oraz dodatkowo:

• w przypadku utrzymania przez przedsiębiorcę średniej liczby pracowników (z wyłączeniem właściciela) w okresie 12 pełnych miesięcy w stosunku do stanu zatrudnienia na koniec miesiąca poprzedzającego datę złożenia wniosku o przyznanie subwencji, na poziomie:
  • wyższym niż 100% – w wysokości dodatkowo 0% kwoty subwencji (w takiej sytuacji przedsiębiorca zwraca jedynie 25% otrzymanej subwencji),
  • od 50% do 100% – w wysokości dodatkowo od 0% do 50% kwoty subwencji (proporcjonalnie do skali redukcji zatrudnienia),
  • niższym niż 50% – w wysokości dodatkowo 50% kwoty subwencji.

Spełnienie powyższych warunków jest badane na koniec 12. miesiąca, licząc od pierwszego pełnego miesiąca po dniu udzielenia subwencji.

Subwencja jest spłacana w 24 równych miesięcznych ratach, rozpoczynając od 13. miesiąca, licząc od pierwszego pełnego miesiąca po dacie wypłaty subwencji.